Theo tổ chức y tế thế giới (WHO), có khoảng 20 triệu trẻ sơ sinh nhẹ cân được sinh ra mỗi năm chủ yếu là do sinh non và suy dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai, phần lớn là ở các nước kém phát triển. Trong số 4 triệu trẻ sơ sinh tử vong thì có đến 1/5 là trẻ sinh non nhẹ cân, tỷ lệ này khác nhau giữa những vùng kinh tế và đặc biệt tỷ lệ thuận với dân số nghèo, gây ra những hậu quả nặng nề và trở thành một gánh nặng cho các ngành y tế trên thế giới. Chăm sóc trẻ sinh non thường phải quan tâm đến rất nhiều vấn đề như: thân nhiệt, dinh dưỡng, hô hấp, nhiễm trùng… Trong đó có một phương pháp đơn giản có thể hỗ trợ trẻ sanh non sau sanh, đó là phương pháp chăm sóc da kề da hay còn gọi là chăm sóc kangaroo (Kangaroo mother care).
Kangaroo mother care (KMC) là 1 phương pháp chăm sóc trong đó trẻ được tiếp xúc da kề da với mẹ, đây là 1 cách rất hiệu quả và dễ áp dụng có thể giúp trẻ non tháng phát triển về thể chất và tinh thần, nhanh chóng theo kịp sự phát triển như những trẻ đủ tháng. Lợi ích mà KMC mang đến không chỉ cho trẻ mà còn cho mẹ và cả gia đình:
Đối với trẻ:
- Trẻ được giữ ấm tốt, tránh hạ thân nhiệt, tạo thuận lợi cho trẻ bú mẹ.
- Giảm cơn ngừng thở và ổn định nhịp tim.
- Giảm nguy cơ nhiễm trùng.
- Tiêu hóa và hấp thu thức ăn tốt hơn giúp phát triển trí não và thể chất tốt hơn
- Giảm tỉ lệ tử vong và bệnh tật, gián tiếp giảm chi phí và thời gian nằm viện.
Đối với mẹ và gia đình:
- Tăng cường gắn bó mẹ con, giúp mẹ tự tin, giảm lo lắng, sợ hãi, giảm trầm cảm.
- Gia đình đồng cảm, cùng san sẻ trách nhiệm nuôi trẻ.
Khoa Hồi Sức Sơ Sinh, bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố ngay từ khi thành lập đã đặt mục tiêu chất lượng chăm sóc và điều trị trẻ sơ sinh lên hàng đầu, phát triển các kỹ thuật chuyên sâu như thở máy tần số cao, bơm surfactant … trên nền tảng chăm sóc trẻ toàn diện và nhân văn. Dù được trang bị đầy đủ các lồng ấp cho các trẻ sanh son, mô hình KMC vẫn được tích cực chuẩn bị và triển khai từ tháng 9/2017 và nhận được nhiều phản ứng tích cực từ phía bệnh nhân cũng như nhân viên chăm sóc y tế. Phương pháp này được áp dụng sớm ngay khi trẻ còn được hỗ trợ hô hấp với CPAP, oxy canula, chưa thể ăn sữa được miệng hoặc được ăn sữa qua thông dạ dày.
Các bé có chỉ định thực hiện KMC sẽ được tiếp xúc da kề da với mẹ, thời gian thực hiện tối thiều 2 lần mỗi ngày, mỗi lần ít nhất 60 phút. Ngoài ra KMC cũng có thể được thực hiện bất cứ khi nào mẹ thấy thuận tiện (có thể thực hiện 24/24), những người thân trong gia đình tự nguyện cũng có thể tham gia ấp kangaroo. Không phải tất cả những trẻ sinh non đều được thực hiện KMC, chỉ những trẻ đủ tiêu chuẩn sau mới được thực hiện: những trẻ sinh non có cân nặng nhỏ hơn 2000g kèm theo:
- Trẻ đang ổn định với hổ trợ hô hấp qua oxy hoặc NCPAP với Fi02 dưới 40%.
- Trẻ không có ống dẫn lưu màng phổi hay đường truyền ở rốn, không sốc hay thiếu máu nặng.
Mẹ hay người nhà của bé được hướng dẫn về nội dung của phương pháp bao gồm: Hướng dẫn cách đặt trẻ ở tư thế kangaroo, hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ, kích thích xoa bóp trẻ, hướng dẫn cách chăm sóc, vệ sinh và theo dõi trẻ, phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm và xử trí kịp thời. Tất cả các trẻ sanh non được áp dụng KMC sớm trong thời gian săn sóc tích cực đều được theo dõi các thông số hô hấp tuần hoàn liên tục bằng monitor đa thông số.
Phương pháp KMC tiếp tục được áp dụng liên tục khi trẻ ổn định, chuyển sang khu Sơ sinh. Khi trẻ đạt 40 tuần tuổi sau kinh chót và cân nặng trên 2500g, hoặc trẻ không còn cảm thấy thoải mái cũng là lúc kết thúc phương pháp chăm sóc da kề da (KMC).
Việc chăm sóc trẻ sanh non cần được quan tâm toàn diện để không chỉ nâng cao tỉ lệ cứu sống mà còn nâng cao chất lượng sống của trẻ và phương pháp KMC kết hợp tăng cường sữa mẹ là một trong các biện pháp cơ bản để nâng cao chất lượng điều trị cho trẻ.
BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG THÀNH PHỐ